مقدمه
در اوایل سال 99 بازار بورس دچار تغییراتی شد و رشد بسیار خوبی داشت تا جایی که بسیاری از مردم را برای سرمایه گذاری در بورس ترغیب کرد. دولت نیز از هر لحاظ بازار سرمایه را مورد حمایت قرار داد و سعی کرد تا با اقداماتی نظیر عرضه صندوق‌های ETF دولتی و آزاد سازی سهام عدالت، از بورس حمایت کند و با این اقدامات سعی کرد تا به بورس ثبات ببخشد و از ریزش ناگهانی آن جلوگیری کند.
حال پس از عرضه صندوق دارا یکم که شامل سهام‌های بانکی و بیمه‌ای بود، حال صندوق سرمایه گذاری دوم که یک صندوق EFT و یا صندوق‌های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس می‌باشد را عرضه نمود. شاید بتوان گفت صندوق دارا دوم پرحاشیه‌ترین و پر سر و صداترین اتفاق بازار سهام است که در ابتدا بسیار ساده به نظر می‌رسید اما سایه سنگینی بر بازار بورس تهران انداخت که در ادامه آن را بررسی خواهیم کرد.
البته باید توجه داشت که فعالیت و سرمایه گذاری در بورس نیاز به کسب اطلاعات کامل دارد و بدون اطلاع و به قولی چشم بسته نباید وارد این بازار شد زیرا ممکن است سرمایه خود را به طور کامل از دست بدهیم. در ادامه این مطلب به بررسی صندوق دارا دوم می‌پردازیم.
صندوق ETF
ETFها یا صندوق‌های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس بسیار شبیه به صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک است البته یک تفاوت مهمی با یکدیگر دارند و این است که ETF نسبت به سرمایه گذاری مشترک در معامله آن‌ها است. به این معنا که ETFها راحت تر معامله می‌شوند و به پول نقد تبدیل می‌شوند.
تفاوت دیگر ETF با صندوق سرمایه گذاری مشترک این است که در سرمایه گذاری مشترک ارزش خالص دارایی‌ها و قیمت‌ها در پایان هر روز محاسبه می‌شود و بعد از این محاسبات، قابل خرید و فروش هستند اما در مورد ETF این محدودیت وجود ندارد و مانند باقی سهام‌ها موجود در بورس می‌توان آن‌ها را در طول روز معامله کرد.
صندوق دارا دوم
دومین صندوق سرمایه گذاری ETF دولتی، صندوق دارا دوم نام دارد که با هدف دسترسی اکثر مردم به بورس و همچنین ارتقا وضع زندگی و اقتصادی خانواده ها از سوی دولت عرضه می‌گردد. البته نباید فراموش کرد که این صندوق‌ها قرار است به یاری مشکل کسری بودجه دولت نیز بیاید.
ثبت نام این صندوق برای عموم مردم آزاد بوده و به مدت دو هفته پس از ابلاغ زمان پذیره نویسی می‌توانند برای خرید آن اقدام کنند.
برای ثبت نام در این صندوق نیاز به مدارک و یا کار خاصی ندارید، تنها کافیست در بازه زمانی پذیره نویسی با مدارک شناسایی ( کارت ملی ) به بانک مراجعه کنید . البته این مورد برای کسانی که کد بورسی دارند لازم نیست و آن‌ها از مراجعه به بانک معاف هستند.
البته سرمایه گذاران باید این نکته را در نظر داشته باشند که تا یک ماه امکان خرید و فروش آن را ندارند.
همچنین صندوق دارا دوم با 20 درصد تخفیف ارائه می‌شود و به همین دلیل انتظار می‌رود که مانند دارا یکم با استفبال مردم و سرمایه گذاران رو به رو شود. در واقع با تخفیفی که دولت برای جذب مردم به خرید سهام گذاشته است در کوتاه مدت و طی یک ماه کسب سود 20 درصدی از 5 میلیون تومان، یک میلیون تومان می‌شود که برای هر فردی می‌تواند جذابیت بسیار بالایی داشته باشد.
همچنین حداقل مبلغ لازم برای خرید این صندوق 100 هزار تومان می‌باشد به همین دلیل انتظار می‌رفت که همانند صندوق اول با استقبال مردم و سرمایه گذاران رو به رو شود.
سبد صندوق دارا دوم شامل چه سهم‌هایی است؟
صندوق دارا یکم شامل سهام بانک‌های صادرات، ملت، تجارت، بیمه البرز و بیمه اتکایی بود. اما صندوق سرمایه گذاری دوم، دارای 200 سهم از نمادهای شبریز، شتران، شپنا، شبندر به ارزش دو میلیون تومان می‌باشد.
نحوه خریداری صندوق دارا دوم
همانطور که در بخش‌های پیشین گفته شد، برای خرید صندوق دارا دوم نیاز به کارت شناسایی یا همان کارت ملی دارید و باید به بانک مراجعه کنید. البته چنانچه دارای کد بورسی هستید نیاز به مراجعه به بانک ندارید.
سرمایه گذرانی که دارای کد بورسی هستند می‌توانند از طریق سامانه معاملاتی کارگزاری خود اقدام به خرید کنند و کسانی که فاقد کد بورسی هستند می‌توانند از طریق بانک اقدام به ثبت نام کنند.
البته امروزه با توجه به شیوع و بیماری کرونا، برای رعایت قوانین و پروتکل‌های بهداشتی و حفظ سلامت خود و دیگران بهتر است به بانک مراجعه نکنید و از طریق سامانه سجام که به تازگی احراز هویت در آن نیز غیر حضوری شده است، کد بورسی خود را دریافت کنید تا بتوانید به صورت غیر حضوری و اینترنتی در این صندوق نام نویسی کنید.
البته خرید این صندوق نیز شرایطی دارد که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم.
شرایط پذیره نویسی صندوق دارا دوم
پذیره نویسی صندوق ETF دارا دوم به معنای ثبت نام برای خرید آن می‌باشد که البته قوانین و شرایط خاص خود را دارد که خوب است آن‌ها را مورد مطالعه و بررسی قرار دهید.
- سرمایه گذاران می‌توانند در بازه زمانی 14 الی 16 اقدام به ثبت سفارش کنند و سفارش‌های خود را ثبت کنند. البته باید توجه داشت که خارج از این ساعت، تمامی سفارشات در سامانه معاملاتی حذف خواهد شد به همین دلیل برای سرمایه گذاری و یا حتی حذف و ویراش اطلاعات و سفارشات خود نمی‌توانند خارج از این ساعت اقدام کنند.
- یکی از دیگر از شرایط و شاید بتوان گفت ویژگی‌های این صندوق آن است که برای ثبت سفارش و خرید این صندوق محدودیت سنی وجود ندارد و هر شخص حقیقی که دارای کد ملی باشد و هویت ایرانی داشته باشد می‌تواند از این صندوق بهره ببرد
- خرید این صندوق برای اشخاص حقوقی ممنوع است و به اشخاص حقوقی تعلق نمی‌گیرد
- اگر به هر دلیلی واحد سرمایه گذاری صادر نشود و یا کمتر از مبلغ تعیین شده به کد معاملاتی و یا کد ملی تخصیص یابد مدیر موظف است ظرف 5 روز ما به تفاوت و اختلاف مالی بوجود آمده را پوشش داده و این اختلاف را به حساب فرد مذکور واریز کند. البته چنانچه فرد مذکور از طریق بانک اقدام به پذیره نویسی کرده باشد ، مابه تفاوت به حساب بانکی شخص واریز خواهد شد. و اگر از طریق سامانه معاملاتی اقدام به خرید کرده باشد به حساب شخص صاحب کد معاملاتی مابه تفاوت واریز خواهد شد.
- پس از جمع آوری و پالایش اطلاعات و اتمام زمان پذیره نویسی و همچنین دریافت مجوزها، صندوق متشکل از 200 سهم نمادهای مذکور با 20 درصد تخفیف به طور میانگین قیمت 30 روزه نماد ها به صندوق انتقال می‌یابد و این انتقال از هرگونه کارمز معاف خواهد بود و هیچ گونه کارمزدی نخواهد داشت.
ویژگی سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری دارا دوم
هدف دولت از عرضه این نوع صندوق‌ها ترغیب افراد به سرمایه گذاری و تغییر اوضاع اقتصادی خانواده‌ها می‌باشد به همین جهت سعی می‌کند تا ویژگی‌هایی را به آن‌ها اضافه کند که برای افراد و حتی سرمایه‌گذاران جذاب باشد.
صندوق دارا دوم نیز ویژگی‌هایی دارد که باعث ترغیب افراد می‌شود. این ویژگی‌ها شامل:
- نقد شوندگی بالا
- معافیت مالیاتی
- سادگی
- سهولت و سرعت در معامله
- کاهش زمان تصفیه نسبت به صندوق‌های فعلی
- تخصیص بهینه دارایی‌ها با حذف هزینه و صرف زمان اندک
حواشی صندوق دارا دوم چه بود؟
اواخر مرداد و اوایل شهریورماه بود که وزیر نفت با صندوق دارا دوم موافقت نکرد و شرایط فعلی آن را نپذیرفت. این خبر آنقدر مهم و حاشیه ساز شد که باعث شد بازار سرمایه و بورس با ریزش شدید مواجه شود. این ریزش نیز ناشی از عدم اطمینان افراد به عرضه صندوق دارا دوم بود. خبر لغو صندوق دارا دوم آنقدر تاثیر داشت که باعث تشکیل صف فروش شد و 294 هزار میلیارد تومان از ارزش بورس تهران کاست.
اما در نهایت پس از کشمکش ورزارت خانه‌ها با یکدیگر بالاخره تعیین شد تا این صندوق در هفته اول شهریور ماه عرضه شود. زمان دقیق عرضه آن اولین چهارشنبه شهریورماه بود.
همچنین آقای جهانگیری، معاون رئیس جمهور، و علی ربیعی نیز سعی کردند تا در فضای مجازی و توییتر و حتی از طریق سخنرانی مشکلات پیش آمده را شفاف سازی کنند و اعتماد از دست رفته مردم را بدست بیاورند تا بتوانند صف فروش را متوقف کنند.
بسیاری از افراد نگران این موضوع بودند که دولت پشتیبانی خود را از این صندوق بردارد که در جواب این شایعه و این خبر جهانگیری نوشت: این توافق مورد حمایت قاطع دولت است و روزهای آینده حتما اجرایی خواهد شد.
البته همانطور که گفته شد این ناهماهنگی بین وزرات خانه‌ها و مخالفت وزارت نفت سبب شد تا بورس با ریزش شدیدی رو به رو شود. حتی بعد از اینکه گفته شد عرضه دارا دوم قطعی است اما به تعویض میفتد بازهم نتوانست مانع تصمیمات هیجانی افراد شود. با انتشار این خبر بار دیگر شاهد صف فروش بودیم و باعث افت مجدد بازار بورس شد.
در نهایت قرار شد که دارا دوم در هفته دولت عرضه شود و سقف خرید دارا دوم نیز به پنج میلیون تومان افزایش یافت. همچنین وزیر اقتصاد در یک گفت و گوی تلویزیونی اعلام کرد که دارا دوم هفته دولت عرضه می‌شود و طبق گفته‌های ایشان قرار شد اولین چهارشنبه شهریورماه یعنی پنجم شهریور این عرضه انجام شود.
فرهاد دژپسند نیز در این گفت و گو از حل مشکلات و اختلافات پیش امده خبر داد و اطمینان داد که این صندوق به زودی عرضه خواهد شد.
آیا با وجود تغییرات بازار بورس، سهام دارا دوم هنوز هم با ارزش است؟
با توجه به تغییراتی که بازار بورس کرده است و ریزش‌هایی که داشته است بسیاری از افراد در مورد ارزش دارا دوم دچار تردید شده‌اند و این سوال مرتب پرسیده می‌شود که آیا خرید این صندوق آیا ارزشمند است یا خیر؟
در پاسخ به این پرسش تحلیلگران و کارشناسان نظرات متفاوتی دارند. برخی بر این باور هستند که روزگار خوش واتفاقات خوشایندی که برای دارای یکم افتاد برای این صندوق شاید اتفاق نیفتد و بازدهی مشابه را نداشته باشد. برخی دیگر نیز نظر دیگر و البته رندانه‌ای دارند و معتقدند که بهتر است تصمیم‌گیری را به روز آخر و براساس تغییرات چهار نماد داخل صندوق، نسبت به روز آغاز پذیره نویسی اتخاد کنند چرا که در آن زمان با قاطعیت و اطمینان بیشتری می‌توان تصمیم گرفت.
فارغ از اینکه آیا ورود عموم مردم به بورس درست است یا خیر و آیا این کار به آن‌ها کمک می‌کند یا خیر، صندوق‌های دارا قرار است به یاری مشکل کسری بودجه دولت بیایند و اگر استقبال از این صندوق کم باشد و یا مانند صندوق دارا یکم نباشد می‌تواند خبر بسیار بدی برای ETFهای بعدی دولتی باشد.